به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو» به نقل از دنیای اقتصاد، در این یک ماه خودروسازان با برنامهریزی وزارت صمت اقدام به برگزاری 10 طرح فروش در قالب فروش فوری، پیشفروش و مشارکتی کردند. بر این اساس «دوشنبههای» ایرانخودرویی و «سهشنبههای» سایپایی در شرایطی نوید ساماندهی صنعت و بازار خودرو را میداد که ارزیابیهای صورت گرفته در یک ماه گذشته نشان از آن دارد که اقدامات دو خودروساز همراستا با وعدههای وزارت صمت حرکت نکرده است.
هر چند به شکل صوری اقداماتی در راستای رشد تولید و فروش انجام شده اما آنچه مشخص است مشکلات صنعت با برنامهنویسی قابل حل نیست چراکه این مشکلات در رگ و ریشه خودروسازی کشور ایجاد متاستاز کرده است.
وزارت صمت برای جلوگیری از تولید زیانده خودروسازان و رشد تیراژ در حالی با مخالفت برخی از مسوولان در بدنه دولت و نمایندگان مجلس اقدام به افزایش 18درصدی قیمت کرد که آمار و ارقام رشد خودروهای ناقص از یک سو و نبود برخی از قطعات و همچنین رشد بدهی به قطعهسازان گویای این نکته است که افزایش قیمت بهصورت دستوری چندان کارساز نیست و نمیتواند چالشهای کنونی زنجیره خودروساز کشور را پوشش دهد.
آنچه مشخص است خودروسازی کشور در کنار بدهی کلان به قطعهسازان، کمبود قطعات الکترونیکی و تولید محصولات ناقص نمیتواند طبق برنامه وزارت صمت پیش برود. هرچند اصلاح قیمت خودرو با توجه به هزینه نهادههای تولید، توسط این وزارتخانه امری منطقی محسوب میشود اما وزیر صمت در این زمینه همچون هم سلف خود با رشد 18درصدی قیمت تنها آمپول مسکنی به این صنعت تزریق کرده تا در مقطع کوتاه درد آن تسکین یابد.
اما در یک ماه گذشته اگرچه تولید تا حدودی روند مطلوبی را طی کرده و فروش دوشنبهای ایرانخودرو و سهشنبهای سایپا نیز تداوم یافته و از سوی دیگر بازار خودرو نیز با قیمتهای سرسامآور همراه نبوده، با این حال در روزهای اخیر کمبودها و چالشها کمکم خود را نشان داده، بهطوری که خودروسازان را مجبور به پاسخگویی کرده است. در هفته گذشته بازرسکل امور صمت سازمان بازرسی کل کشور از انباشت 178هزار خودرو در پارکینگ خودروسازان خبر داد. اعلام این تعداد خودروی ناقص با واکنش خودروسازان همراه بود بهطوری که دو شرکت اعلام کردند که به دلیل نبود قطعات الکترونیکی که طی یک سال گذشته به چالشی جهانی تبدیل شده، قادر به تکمیل محصولات ناقص خود نیستند. در همین زمینه قائممقام اجرایی مدیرعامل گروه صنعتی ایرانخودرو، چندی پیش اعلام کرد که کمیاب شدن اقلام زیرمجموعه الکترونیک عامل اصلی افزایش خودرو در پارکینگهای این شرکت است و سایپا نیز دیروز کمبود قطعه ACU را موجب تولید ناقص برخی محصولات خود خواند.
بنابراین بهتر بود وزارت صمت وعده و وعیدهای خودرویی خود همراه با رشد 18درصدی قیمتها را مشروط و تحقق وعدهها را منوط به رفع دیگر چالشهای خودرویی میکرد. در حال حاضر کمبود تراشههای الکترونیکی، تولید خودرو در جهان را با چالشهای زیادی همراه کرده بهطوری که بسیاری از خودروسازان جهانی محصولات تولیدی خود را با حذف برخی از آپشنهای الکترونیکی به بازار عرضه کردهاند.
این معضل اگرچه تولید در شرکتهای خودروسازی کشورمان را نیز تحتتاثیر قرار داده اما روند معکوسی را طی کرده است. نگاهی به آمارهای فروش فوری، پیشفروش و مشارکتی دو خودروساز بزرگ کشور در یک ماه گذشته حکایت از آن دارد که دو خودروساز باز هم با تاکید بر تولید محصولات کمتیراژ که از قضا قطعات الکترونیکی بیشتری نیز دارند، متمرکز شدهاند. بهطوری که خودروی 207 پانورامای ایرانخودرو، پای ثابت تمام فروشهای یکماهه ایرانخودرو است و دو خودروی کوییک در تمامی مدلها و تیبا نیز در سایپا حرف اول را در تمامی فروشها میزنند. بنابراین در یک ماه گذشته باز هم خبری از رشد تولید پرتیراژها نیست و خودروسازان هنوز اصرار بر تولید محصولات کمتیراژ که عموما به دلیل نقص قطعه دپو میشوند، دارند. از سوی دیگر اما رشد تیراژ همین محصولات که به قول خودروسازان با زیان کمتری در تولید مواجه است، نقدینگی زیادی میخواهد و رشد 18درصدی قیمت هم کفاف خودروسازی را نمیدهد. بهطوریکه چندی پیش انجمن قطعهسازان از عدمپرداخت بدهی فعالان صنعت قطعه از سوی خودروسازان خبر داد و از سوی دیگر رئیس انجمن خودروسازان نیز خواستار پرداخت تسهیلات به خودروسازی کشور شد.
این تفاسیر همگی بیانکننده آن بود که با گذشت یک ماه از قیمتگذاری جدید خودرو، نه دردی از خودروساز دوا شده و نه قطعهسازان به طلب خود رسیدند. آنچه مشخص است تا تداوم دخالت دولت در امور خودروسازی و قیمتگذاری دستوری، امیدی به رسیدن این بار کج به مقصد وجود ندارد و تزریق مسکن نیز بهطور موقت درد این صنعت را دوا خواهد کرد.
عرضه و فروش در یک ماه گذشته
یک ماه از افزایش قیمت کارخانهای خودرو میگذرد و شرکتهای خودروساز بعد از کسب مجوز افزایش 18درصدی قیمتها با دستور وزارت صمت، عرضه هفتگی خودرو را در دستور کار قرار دادهاند. آنطور که میان سیاستگذار کلان و شرکتهای خودروساز توافق شد، خودروسازان باید هر هفته در قالب طرحهای فروش فوقالعاده، پیشفروش و مشارکت در تولید اقدام به عرضه محصولات خود کنند.
اما این مسیر چه تاثیری بر تولید و عرضه خودروساز داشت؟
بررسی آخرین آمار تولید خودروسازان مربوط به آذرماه سالجاری نشان میدهد خودروسازان تا پایان فصل پاییز 1400 در قیاس با مدت مشابه سال گذشته تولید خود را حدود 5/ 3 درصد افزایش دادهاند. آنها تا پایان آذرماه تولید نزدیک به 649هزار و 800 دستگاه را نهایی کردهاند. به نظر میرسد رشد تولید خودرو طی 9 ماهی که از سالجاری میگذرد در 3ماهه پایانی سالجاری نیز ادامه داشته باشد و همین مساله سبب شده سیاستگذار خودرویی با توجه به این رشد ادامهدار تولید، تکلیف برگزاری هفتگی طرحهای فروش را روی دوش شرکتهای خودروساز بگذارد. همانطور که ذکر شد دو خودروساز بزرگ کشور در بازه زمانی 18 آذرماه تا 18 دی سالجاری بعد از افزایش قیمتها در مبدا، 10 طرح فروش را در قالب فروش فوقالعاده، پیشفروش و مشارکت در تولید برگزار کردند. سهم فروشهای فوقالعاده 6 طرح، سهم پیشفروش 3طرح و سهم مشارکت در تولید نیز یک طرح بوده است. اما هریک از دو خودروساز بزرگ کشور چند طرح فروش فوقالعاده را برگزار کردند؟ سهم هر یک از دو خودروساز بزرگ کشور 3طرح فروش فوقالعاده بوده است. ایرانخودروییها در 3طرح فروش فوقالعاده خود در مجموع 22هزار دستگاه انواع محصولات خود را عرضه کردند.
چهار محصول پژو 207 پانوراما، دنا پلاس با گیربکس اتومات و موتور توربو شارژ، رانا پلاس پانوراما و سمند سورنپلاس بیشتر از سایر محصولات در فروشهای فوقالعاده ایرانخودرو حضور داشتند. این خودروساز تنها در اولین فروش فوقالعاده خود بعد از کسب مجوز افزایش قیمت 3محصول پرتیراژ پژو 206 تیپ 2، پژو پارس با موتور TU5 و پژو پارس سال را عرضه کرد. اما دو طرح فروش فوقالعاده این خودروساز به نوعی خالی از محصولات پرتیراژ بود.
از 22هزار دستگاهی که ایرانخودرو در فروشهای فوقالعاده خود عرضه کرده است، پژو 207 پانوراما با عرضه 6هزار و 500 دستگاهی سهم نزدیک به 30درصدی را به خود اختصاص داده است. دنا پلاس اتومات با موتور توربو شارژ نیز در مجموع 5هزار دستگاه عرضه شد و سهمی در حدود 23درصد از عرضه خودرو در سه مرحله فروش فوقالعاده ایرانخودرو را در اختیار دارد.
سمند سورنپلاس با عرضه 3هزار دستگاهی در جایگاه سوم قرار گرفت. این خودرو 14درصد از کل محصولات عرضه شده در فروشهای فوقالعاده ایرانخودرو را در بازه یک ماهه شامل میشود.
راناپلاس پانوراما نیز با دو حضور در 3 فروش فوقالعاده و عرضه 2500 دستگاهی جایگاه چهارم را به خود اختصاص داد. سهم راناپلاس پانوراما از فروش کل حدود 11درصد بود. بنابراین مشاهده میشود در مجموع 78درصد فروشهای فوقالعاده ایرانخودرو به این 4محصول اختصاص داده شده است.
ایرانخودروییها در دو طرح پیشفروش خود نیز در مجموع 24هزار و 100 دستگاه خودرو عرضه کردند. در این دو طرح پیشفروش باز هم پژو 207 پانوراما، دنا پلاس اتومات با موتور توربو شارژ و سمند سورن پلاس به نوعی دست بالا را دارند. 4محصول یاد شده در مجموع حدود 68درصد عرضه را به خود اختصاص دادند.
حال سراغ دیگر خودروساز بزرگ کشور یعنی سایپا میرویم تا وضعیت عرضه این خودروساز را بررسی کنیم. خودروسازی سایپا نیز مانند ایرانخودرو سه طرح فروش فوقالعاده را در بازه 18 آذرماه تا 18 دی ماه برگزار کرد. سایپاییها طی سه فروش فوقالعاده خود 14هزار دستگاه از محصولات خود را عرضه کردند.
در این سه طرح فروش محصولات خانواده کوییک شامل کوییک معمولی، کوییک R، کوییک R قرمز و کوییک با گیربکس اتومات به همراه تیبا 2 به نوعی دست بالا را داشتند. خانواده کوییک و تیبا 2 در مجموع 10هزار و 200 دستگاه عرضه شد. عرضه این تعداد از خانواده کوییک و تیبا 2 سهمی حدود 73درصدی را از فروش فوقالعاده کل به خود اختصاص داده است.
این خودروساز به صورت همزمان یک طرح فروش پیشفروش و یک طرح مشارکت در تولید را نیز اجرایی کرده است. در این دو طرح فروش نیز خانواده کوییک رتبه اول عرضه را به خود اختصاص داده است. در این طرحهای فروش حدود 3200 دستگاه از اعضای این خانواده عرضه شده است. بنابراین خانواده کوییک در پیشفروش و مشارکت در تولید حدود 43درصد عرضه را به خود اختصاص دادهاند. تنها تفاوت این طرحهای فروش با فروشهای فوقالعاده برگزار شده توسط این خودروساز این است که کوییکS جای کوییک با گیربکس اتومات را گرفته است.
تنظیم بازار از مسیر طرحهای فروش
سیاستگذار خودرویی با تکلیف برگزاری فروشهای هفتگی به خودروسازان به دنبال این بود که بار دیگر بازار خودرو را مدیریت کند و شرایط را به سمتی ببرد تا تعادلی میان عرضه و تقاضا در بازار ایجاد شود، اتفاقی که تا حدودی محقق شد. بر این اساس در سبد محصولات ایرانخودرو چهار محصول پژو 207 پانوراما، دنا پلاس اتومات با موتور توربو شارژ، رانا پلاس پانوراما و سمند سورن پلاس بیش از سایرین عرضه شدند. همین مساله سبب شده در بازه 18 آذر ماه تا 18 دی ماه امسال قیمت این محصولات بهرغم رشد 18درصدی، رشد چندانی در بازار نداشته باشد. دو محصول سمند سورن پلاس و رانا پلاس پانوراما در بازه زمانی یاد شده حدود 5/ 0درصد افزایش قیمت را به خود دیدند.
در حال حاضر سمند سورن پلاس با قیمت 312میلیون تومان در بازار دادوستد میشود. این خودرو در 18 آذرماه نیز با قیمت 310میلیون تومان در بازار حاضر بود. رانا پلاس پانوراما نیز در 18 آذر با قیمتی حدود 308میلیون تومان در بازار حضور داشت و طی یک ماه و همزمان با اجرای طرحهای فروش خودروسازان، حول و حوش 2میلیون تومان افزایش قیمت را به خود دید تا قیمتش به حوالی 310میلیون تومان برسد.
پژو 207 پانوراما نیز در بازه زمانی یاد شده حدود 5/ 1 درصد به قیمت خود اضافه کرد. این خودرو در آذرماه با قیمت 375میلیون تومان قابل خریداری بود. بعد از گذشت یک ماه قیمت این خودرو به حدود 380میلیون تومان رسید. در میان چهار محصول یاد شده دنا پلاس اتومات با موتور توربو شارژ بیش از سایر محصولات رشد قیمت را به خود دید. این خودرو طی یک ماه بعد از برگزاری طرحهای فروش خودروسازان حدود 9درصد افزایش قیمت را تجربه کرد.
بررسی قیمت خانواده کوییک نیز در بازار گویای تاثیر برگزاری طرحها فروش روی قیمتهای بازار است. در حالی که کوییک با گیربکس اتومات طی یک ماه 18 آذرماه تا 18 دی ماه رشد حدود 5/ 3درصدی را به خود دیده، شاهد هستیم که کوییک معمولی تغییر قیمتی را به خود ندیده است.
چنانچه قیمتگذاری خودرو به شرکتهای خودروساز واگذار شود این مساله میتواند بیش از پیش ترمز افزایش قیمتها را در بازار بکشد.