انحراف سواری‌سازان نیمه‌دولتی از رشد

به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو» به نقل از دنیای اقتصاد، کاهش تیراژ خودروسازان نیمه‌دولتی در شرایطی است که خودروسازی خصوصی ماه‌هاست روند رو‌به‌رشدی در تولید به خود می‌بینند؛ به‌طوری‌که در مدت‌زمان یادشده 233هزار و 450 دستگاه خودرو در بخش خصوصی تولید شده که طبق آمار نزدیک به 70درصد نسبت به مدت مشابه رشد داشته است. بنابراین به‌رغم اینکه تولید‌کنندگان نیمه‌دولتی در تیراژ درجا زدند اما خصوصی‌ها رشد قابل‌توجهی را تجربه کرده‌اند. اما آمار تولید سه خودروساز بزرگ که در سامانه کدال منتشر شده با اطلاعات وزارت صمت متفاوت به نظر می‌رسد.

طبق اعلام یک مقام مسوول در وزارت صنعت، معدن و تجارت، تولید کل خودرو در کشور تا هفته نخست دی امسال از مرز یک‌میلیون دستگاه گذشته است. عبدالله توکلی لاهیجانی گفته که از ابتدای امسال تا پایان آذرماه، حدود 990هزار دستگاه خودرو در کشور به تولید رسیده است. این آمار علاوه بر محصولات سواری، شامل 120هزار و 839 دستگاه وانت (با رشد 36درصدی)، دوهزار و 542 دستگاه ون (با رشد یک‌درصدی)، 612 دستگاه مینی‌بوس و میدل‌باس (با افت 20درصدی)، 683 دستگاه اتوبوس (با افت 31درصدی) و 27هزار و 892 دستگاه کامیونت، کامیون و کشنده (با رشد 21درصدی) می‌شود. آمار منتشره از سوی وزارت صمت نشان می‌دهد تولید کل خودرو در کشور (شامل انواع محصولات همه خودروسازان کشور) حدود 13درصد رشد را نسبت به 9 ماه سال گذشته داشته است.

اما با توجه به آمار منتشره در سایت کدال، دو خودروساز نتوانسته‌اند در بخش سواری‌ها مطابق با برنامه تولید وزارت صنعت، معدن و تجارت پیش بروند. در واقع دو خودروساز بزرگ کشور به عنوان شرکت‌های اصلی، کمتر از برنامه پیش‌بینی‌شده تولید داشته‌اند؛ بنابراین احتمال کمی وجود دارد که خودروسازان بتوانند برنامه مدنظر وزارت صمت را مبنی بر تولید یک‌میلیون و 300هزار دستگاهی، تا پایان سال محقق کنند.

در واقع اگر فرض کنیم سهم محصولات سواری ایران‌خودرو و گروه سایپا (با در نظر گرفتن محصولات پارس‌خودرو) از هدف‌گذاری وزارت صمت، یک‌میلیون و 300هزار دستگاه باشد، این دو شرکت با توجه به تولید حدودا 700هزار دستگاهی در 9 ماه امسال، باید 600هزار دستگاه محصول دیگر را در تنها فصل باقیمانده از سال به تولید برسانند. برای تحقق این هدف، خودروسازان باید هر ماه 200هزار دستگاه محصول تولید کنند، اتفاقی که بسیار بعید به نظر می‌رسد. اما افت 6.5درصدی تولید سه خودروساز بزرگ کشور در 9 ماه گذشته را می‌توان به کمبود نقدینگی در این شرکت‌ها نسبت داد.

زیان انباشته 164همتی از یک سو و بدهی 60 همتی به قطعه‌سازان نشان از آن دارد که سه خودروساز بزرگ کشور که حدود 77درصد از بار بازار خودرو را به دوش دارند، به واسطه قیمت‌گذاری دستوری هنوز با چالش‌های زیادی دست به گریبان هستند. بر این اساس عباس علی‌‌آبادی، وزیر صمت، نیز روز پنج‌شنبه در جمع خبرنگاران وعده داد که در آینده نزدیک قیمت گذاری دستوری حذف خواهد شد. از سوی دیگر عدم تطبیق تولید سه خودروساز با برنامه‌ریزی دولت به بزرگنمایی توان خودروسازی در دوره وزیر پیشین نیز برمی‌گردد. اما تولید ماهانه خودروسازان بزرگ کشور در آذر امسال حدود 81هزار دستگاه بوده که نسبت به آبان رشد حدودا پنج‌هزار دستگاهی (کمتر از هفت‌درصدی) را نشان می‌دهد.

افت تولید در هر سه خودروساز بزرگ

جزئیات آمار تولید خودروسازان بزرگ کشور در 9ماه امسال نشان می‌دهد طبق معمول بیشترین تیراژ نصیب ایران‌خودرویی‌ها شده است که توانسته‌اند نزدیک به 395هزار دستگاه محصول سواری را تولید کنند. این میزان تولید سبب شده آبی‌های جاده‌مخصوص افت شش‌درصدی را در کارنامه خود نسبت به سال گذشته (با تیراژ 421هزار دستگاهی) به ثبت برسانند. سایپایی‌ها اما تولیدى حدودا 218هزار دستگاهی را در 9 ماه امسال ثبت کرده‌اند که نسبت به مدت مشابه سال گذشته (با تولید حدودا 225دستگاهی) افت بیش از سه‌درصد را در این شرکت نشان می‌دهد. پارس‌خودرویی‌ها نیز با توجه به آمار تولید 79هزار دستگاهی تا پایان آذر امسال، نسبت به 9 ماه مشابه سال گذشته (با تیراژ 99هزار و 288دستگاهی) افت 20درصدی داشته‌اند.

بنابر آمار منتشرشده در سامانه کدال، ایران‌خودرو در 9ماه امسال بیشترین تولید خود را به مدل‌های پژو اختصاص داده است. بر اساس آمار منتشره، ایران‌خودرو در بازه زمانی تحت بررسی، بیش از 209هزار دستگاه انواع پژو را تولید کرده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، افت بیش از 19درصدی را نشان می‌دهد. در بین دیگر محصولات ایران‌خودرو، سمند تیراژ حدودا 41هزار و 500دستگاهی را از خود به جا گذاشته که نسبت به 9 ماه مشابه سال گذشته کاهش 25درصدی را نشان می‌دهد. این محصول در سایت‌های شهرستانی ایران‌خودرو تولید می‌شود که سهم اصلی به سایت تبریز تعلق دارد.

بنابر آمار ارائه‌شده به بورس، دنا نیز در 9 ماه امسال تیراژی حدودا 63هزار دستگاهی داشته است. در مقایسه با 9 ماه مشابه سال گذشته تولید دنا نزدیک به 11درصد رشد را به خود می‌بیند. رشد تولید دنا در حالی است که دیگر محصول ایران‌خودرو به نام رانا با افت تولید در 9 ماه امسال مواجه بوده است. ایران‌خودرویی‌ها تا پایان آذر امسال بیش از 17هزار و 300 دستگاه رانا به تولید رسانده‌اند که نسبت به 9 ماه سال گذشته، افت حدودا 16درصدی را نشان می‌دهد. در گزارشی که ایران‌خودرو برای آذر به بورس ارائه داده، رانا در این ماه کمتر از سه‌هزار و 200دستگاه تولید داشته است.

از رانا که بگذریم، ایران‌خودرو محصولی چینی به نام هایما نیز دارد که تولید آن در 9 ماه امسال و نسبت به بازه زمانی مشابه سال گذشته، حدودا 34درصد رشد را به خود می‌بیند. طبق آمار در 9 ماه امسال، ایران‌خودرویی‌ها بالغ بر 15هزار و 450 دستگاه هایما در سایت خراسان خود تولید کرده‌اند.  سری هم به تارا بزنیم؛ محصولی که ایران‌خودرویی‌ها آن را روی پلتفرم پژو 301 (خودرویی که قرار بود در دوران برجام مهمان این شرکت شود) ساخته‌اند. طبق آمار منتشره در کدال، ایران‌خودرو در 9 ماه امسال حدود 34هزار دستگاه تارا تولید کرده، محصولی که در مدت مشابه سال گذشته کمتر از 15هزار دستگاه تیراژ داشته است. بنابراین تولید تارا در 9 ماه امسال نسبت به بازه زمانی مشابه سال گذشته بیش از دو برابر شده است.

از ایران‌خودرو بگذریم و به سراغ سایپا برویم؛ دومین خودروساز بزرگ کشور که بیشترین حجم از سبد محصولاتش در 9 ماه امسال به خانواده ایکس 200 اختصاص داشته است. طبق آمار ارائه‌شده به کدال، سایپایی‌ها در بازه زمانی تحت بررسی حدود 179هزار دستگاه از اعضای این خانواده را به تولید رسانده‌اند. در مقایسه با 9 ماه سال گذشته، تولید خانواده ایکس 200 حدود 11درصد کاهش یافته است. اما تولید شاهین در سایپا طی 9 ماه امسال به حدود 38هزار دستگاه رسیده است. در مقایسه با 9 ماه سال گذشته، تولید این خودرو حدود 14درصد بالا رفته است. در لیست سایپا، گزینه‌ای به نام «سایر» نیز وجود دارد که مشخص نیست مربوط به چه خودروهایی است. طبق آمار اعلام‌شده، تیراژ «سایر» خودروها در سایپا در 9 ماه امسال هزار و 231 دستگاه بوده است. سایپایی‌ها همچنین تا پایان آذر امسال در مجموع 19 دستگاه آریای اتومات را به تولید رسانده‌اند. این خودرو که هنوز تاریخ دقیق عرضه آن به بازار مشخص نیست، در آذر امسال تنها سه دستگاه تولید داشته است.

از سایپا رد شویم و به سراغ پارس‌خودرو برویم و نگاهی به کارنامه تولید 9 ماه امسال این خودروساز بیندازیم. پارس‌خودرویی‌ها در بازه زمانی تحت بررسی، نزدیک به 22هزار دستگاه کوئیک معمولی را به تولید رسانده‌اند که نسبت به 9 ماه پارسال افت بالای 50درصدی را نشان می‌دهد. در آمار تولید 9 ماه امسال پارس‌خودرو، نام محصول جدید این شرکت به نام سهند نیز به چشم می‌آید که البته تیراژ بسیار اندکی داشته است. طبق آمار، سهند که سال گذشته رونمایی شد، در بازه زمانی تحت بررسی تنها 32 دستگاه تولید داشته است. تعداد تولید این خودرو در آذرماه امسال نیز فقط پنج دستگاه بوده است.

در کارنامه تولید پارس‌خودرو بیشترین تعداد تولید طی 9 ماه امسال، به خانواده Q200 تعلق دارد. طبق آمار ارائه‌شده به کدال، در این مدت بیش از 57هزار دستگاه از محصولات این خانواده در پارس‌خودرو به تولید رسیده است. در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، تولید در خانواده خودرویی مورد‌نظر بیش از پنج‌هزار دستگاه رشد کرده است. در آمار تولید 9ماهه پارس‌خودرو خبری از محصولاتی مانند ساینا، کوئیک مدل اس و کوئیک پلاس دنده‌اتومات نیست؛ بنابراین به نظر می‌رسد تولید آنها متوقف شده است.