به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو»، در نیمه نخست سال جاری درمجموع 534,402 دستگاه انواع خودرو سواری (شامل خودروهای شاسی‌بلند و کراس‌اوور) در کشور تولید شده است که نشان از افزایش 16.1درصدی نسبت به مدت مشابه سال پیش دارد. این افزایش تولید البته چندان زیاد نیست و به‌ویژه اگر آن را با سقوط شدید دوران تحریم‌ها مقایسه کنیم می‌توان گفت خودروسازان ایرانی هنوز برای رسیدن به ‌روزهای خوب خود راه درازی در پیش دارند اما بررسی آمار تولید خودرو نشان می‌دهد امسال می‌توان به‌راحتی از مرز تولید یک‌میلیون دستگاه خودرو عبور کرد. در این بخش مروری بر برترین شرکت‌های تولیدکننده خودروهای سواری در ایران در نیمه نخست سال خواهیم داشت.

ایران‌خودرو
آبی‌های جاده مخصوص نیمه نخست امسال را با روند موفقیت‌آمیزی آغاز کردند و توانستند این موفقیت را تا پایان دوره مورد بررسی ما هم حفظ کنند به گونه‌ای که در شش‌ماهه نخست سال، با تولید 277,841 دستگاه انواع خودرو سواری، سهمی 52درصدی از بازار خودروهای سواری تولید شده در ایران را در اختیار داشتند ضمن آنکه توانستند با اختلاف بیش از 60هزار دستگاه، سایپا را به‌عنوان اصلی‌ترین رقیب خود پشت سر بگذارند. ایران‌خودرویی‌ها دلایل زیادی برای خوشحال بودن دارند که قطعا مهم‌ترینش در کنار افزایش 10درصدی تولید خودرو در شش‌ماهه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال پیش، می‌تواند بازپس‌گیری سهم بازار از سایپا باشد. ایران‌خودرو زمانی با حضور پیکان در خطوط تولیدش یکه‌تاز بازار بود و سهم قابل‌توجهی از بازار را در اختیار داشت. با خروج اجباری پیکان از خطوط تولید، ایران‌خودرو عملا قلک خود را از دست داد و سایپایی‌ها هم به‌خوبی از این موقعیت استفاده کردند و با عرضه پرشمار و بهبود شرایط فروش پراید توانستند به‌خوبی از خلأ موجود در بازار استفاده کنند و سهم ایران‌خودرو را در اختیار بگیرند. ایران‌خودرویی‌ها البته با عرضه آردی و بعدها روآ تلاش‌هایی برای بازپس‌گیری سهمشان از سایپا انجام دادند اما این تلاش‌ها هیچ‌گاه موفق نبود. در یک سال اخیر اما ایران‌خودرو توانسته بیش از هر چیز با اتکا به محصولات پژو و البته ضعف سایپا، سهم بازار خود را افزایش دهند. نکته مهم در قدرت‌گیری دوباره ایران‌خودرو، عدم عرضه رقیبی مستقیم برای پراید از سوی این شرکت است و به این ترتیب ایران‌خودرو توانسته در حالی بر رقیبش غلبه کند که رقیب از امتیاز تولید خودرو ارزان‌قیمت‌تر برخوردار است.

همان‌گونه که عنوان شد اصلی‌ترین اتکای ایران‌خودرو همچنان به محصولات برند پژو است؛ محصولاتی که البته همگی در بازارهای جهانی از رده خارج محسوب می‌شوند و این مسئله می‌تواند در آینده، کار ایران‌خودرو را دشوار کند هرچند در مقابل ایران‌خودرویی‌ها تلاش دارند با قرارداد جدیدی که با پژو منعقد کرده‌اند، ضمن عرضه محصولات جدید تنوعی به طیف محصولات خود بدهند و بخشی از محصولات فعلی را نیز به‌روزرسانی کنند. در مقابل اما باید در نظر داشت در حال حاضر بیشترین حجم فروش ایران‌خودرو متعلق به خودرویی است که جانشینی در طیف قیمتی خود در محصولات آینده این شرکت ندارد و به همین دلیل شاید ایران‌خودرویی‌ها به‌زودی انگیزه‌ای برای خارج کردن محصولات قدیمی پژو از خطوط تولید نداشته باشند. در میان محصولات ایران‌خودرو، بیشترین حجم تولید در نیمه نخست سال متعلق به پژو 405 است؛ خودرویی با حدود 3 دهه قدمت در بازارهای جهانی که هنوز هم در ایران به فروش می‌رسد و البته هنوز هم مشتریان خود را دارد. این خودرو به‌تنهایی سهمی 26درصدی در سبد محصولات ایران‌خودرو دارد و حتی سمند که در رده قیمتی آن عرضه می‌شود و از امکانات بیشتری برخوردار است نتوانسته موقعیت پژو 405 پیر را به خطر بیندازد.
بعد از پژو 405، مدل 206 بیشترین سهم را در تولیدات ایران‌خودرو در نیمه نخست سال داشته است. این خودرو از زمان ورودش به بازار ایران‌خودروی محبوبی بوده و هنوز هم توانسته محبوبیت خود را حفظ کند هرچند کلاس هاچ‌بک‌های شهری در ایران کلاس شلوغی است و رقبای زیادی برای گرفتن جایگاه 206 تلاش می‌کنند. در جدول رده‌بندی تولیدات ایران‌خودرو، سمند به‌عنوان خودرو ملی ایران‌خودرو با تولید 46,385 دستگاه در جایگاه چهارم ایستاده و این در حالی است که ایران‌خودرویی‌ها تلاش دارند با تغییرات ظاهری در آن، سمندهای بهتری را به بازار عرضه کنند اما خریداران هنوز هم خرید خودروهای برند پژو را (با وجود شباهت ساختار شاسی و فنی به سمند) ترجیح می‌دهند. با این حساب شاید به‌زودی ایران‌خودرو باید فکری برای بازنشستگی این خودرو و عرضه مدل‌های جدیدتر آن بکند تا بتواند برند ملی خود را به‌جایگاهی بالاتر برساند. بازنده بزرگ ایران‌خودرو اما نه سمند، که مدل راناست؛ خودرویی که ایران‌خودرو با امید زیادی آن را به‌عنوان یک سدان کوچک و با ذهنیت بهره‌گیری از تجربیات و قطعات پژو 206SD تولید کرد و با توجه به قیمت پایین‌تر انتظار داشت استقبال خوبی از آن به عمل آید اما به نظر می‌رسد نارضایتی‌های کیفی از این خودرو باعث شده خریداران خرید مدل‌های دیگر را ترجیح دهند چراکه تولید رانا در نیمه نخست سال 35درصد نسبت به مدت مشابه سال پیش کاهش پیدا کرده است که نمی‌تواند خبر خوبی برای ایران‌خودرو باشد. دیگر بازنده در طیف محصولات ایران‌خودرو مدل ‌هایماست؛ خودروی چینی در کلاس شاسی‌بلند‌ها که می‌توان آن را رقیب S5 کرمان‌موتور و تیگو5 مدیران‌خودرو دانست اما درحالی‌که دو رقیب در شش‌ماهه نخست سال به ترتیب آمار تولید بیش از 7هزار و بیش از 5هزار دستگاه را ثبت کردند، هایما تنها اندکی بیش از هزار دستگاه تولید شده که برای شرکتی در اندازه ایران‌خودرو ناامیدکننده است.

سایپا
سال‌هاست نام سایپا با پراید گره خورده و در شش‌ماهه نخست سال هم سایپا نشان داده محوریت اصلی تولیداتش همچنان پراید است چراکه پراید به‌تنهایی بیش از 54درصد از تولیدات این شرکت را تشکیل می‌دهد و با این حساب سایپایی‌ها حتی بیش از رقیب آبی‌پوش خود به محصولات قدیمی‌شان وابسته هستند. گروه سایپا (شامل سایپا، پارس‌خودرو بن‌رو) البته نیمه نخست سال را به‌خوبی گذراند و توانست با تولید 215,246 دستگاهی، شاهد افزایش 31درصدی در تولیداتش باشد و از این نظر می‌توان امسال را سال خوبی برای سایپا دانست اما با نگاهی به سبد تولیدات سایپا می‌توان گفت این شرکت همچنان مشکلاتی دارد که باید هر چه زودتر برای رفع آنها اقدام کند.

سایپایی‌ها پراید را هم‌اکنون در 4 سایت مختلف تولید می‌کنند که مجموع تولیدات آن در شش‌ماهه نخست سال 116,313 دستگاه بود تا به این ترتیب پراید به پرتیراژترین خودرو تولید داخل تبدیل شود. سایپا در سال‌های اخیر تلاش کرده با ایجاد تنوع در پراید و ارائه نمونه‌های تغییر یافته از آن تا حدودی قدیمی بودن پراید را پنهان کند و عرضه پلت‌فرم X100 که حاصل تقویت و بهسازی پلت‌فرم قدیمی کیاپراید بود هم در همین راستا انجام گرفته‌ اما همه اینها باعث نمی‌شود بتوانیم این خودرو را که آغاز تولید آن به حدود 3 دهه پیش بازمی‌گردد، خودرویی به‌روز بدانیم. پراید البته به دلیل قیمت ارزان و هزینه پایین تعمیرات و نگهداری همچنان تقاضای بالایی در بازار دارد و به این ترتیب بعید است سایپایی‌ها تصمیمی برای خروجش از خط داشته باشند ضمن آنکه پروژه جایگزینی تیبا به‌جای پراید هم فعلا چندان جدی نیست چراکه از یک‌سو اختلاف قیمت دو خودرو مطرح است و از سوی دیگر بازار چندان اشتیاقی به تیبا نشان نداده و ثبات تولید این محصول هم می‌تواند نشانه‌ای از این موضوع باشد. سایپایی‌ها با امید زیادی تیبا را روانه بازار خودرو کردند و در ابتدا هم این خودرو توانست روند موفقیت‌آمیزی را طی کند و حتی بسیاری معتقد بودند با اندکی ارزان‌سازی می‌تواند جایگزین پراید شود اما تولید 44هزار دستگاهی این خودرو در مقایسه با تولید بیش از 116هزار دستگاهی پراید نشان‌دهنده آن است که بازار خودرو ایران هنوز این خودرو را به‌عنوان جایگزین پراید نپذیرفته است.

سایپایی‌ها به‌عنوان مالک پارس‌خودرو، در سبد تولیداتشان محصولات رنو را هم دارند که البته در سال جاری روند خوبی داشته و توانسته رتبه سوم را در سبد محصولات سایپا داشته باشد. سایپایی‌ها در سبد محصولات خود تندر 90، پارس تندر و البته دو خودرو جدید ساندرو استپ‌وی را دارند که دو خودروی آخر تقاضای بالایی در بازار دارند و صف خرید آنها نشان‌دهنده روند رو به رشد این محصولات در ماه‌های پیش رو است و از این نظر می‌توان انتظار داشت در صورت افزایش تولید از سوی پارس‌خودرو، سهم این محصولات در سبد سایپا افزایش پیدا کند. محصولات رنو در حال حاضر با تولید 32,255 دستگاه در پارس‌خودرو، سهمی 15درصدی در سبد محصولات سایپا دارند. این حجم تولید نشان از افزایش 197درصدی دارد که خبر خوبی برای علاقه‌مندان برند رنو در ایران است. سایپایی‌ها محصولات برلیانس را نیز در تولیدات خود دارند که در دو خانواده 200 و 300 در مدل‌های صندوق‌دار و هاچ‌بک تولید می‌شود. در ابتدا امید زیادی به موفقیت این محصولات بود و سایپایی‌ها در قیمت‌گذاری محصولات خود و به‌طور مشخص محصولات خانواده رنو تلاش می‌کردند خودروهای برلیانس را در قیمت پایین‌تری قرار دهند تا از این طریق بتوانند حجم فروش آنها را افزایش دهند اما فروش 13,778 دستگاهی محصولات برلیانس نشان می‌دهد این خودروها همچنان تا رسیدن به اهداف سایپا راه درازی در پیش دارند و به‌طور ویژه در مقابل رنو (با وجود قیمت بالاتر رقیب فرانسوی) هنوز نتوانسته‌اند موفقیت بالایی کسب کنند. البته سایپایی‌ها رابطه بسیار خوبی با برلیانس دارند و بر اساس اعلام مدیر‌عامل این شرکت قرار است تولید این محصولات به‌طور کامل به پارس‌خودرو واگذار شود و گمانه‌زنی‌ها نشان می‌دهد این تغییر شاید در راستای کاهش وابستگی پارس‌خودرو به محصولات رنو باشد و با این دیدگاه شاید تولید برلیانس در سال آینده افزایش پیدا کند.
سایپایی‌ها همچنین چانگان CS35، آریو و کیاریو را نیز در سبد تولیدات خود دارند هرچند سهم مجموع کمتر از 4درصدی مجموع این خودروها نشان می‌دهد هنوز به بازیگری جدی در سبد محصولات سایپا تبدیل نشده‌اند.

مدیران‌خودرو
در سال‌های قبل، مدیران‌خودرو و کرمان‌خودرو رقابت سختی برای کسب رتبه سوم در بازار کشور داشتند و البته معمولا برنده این رقابت نیز کرمان‌خودرو بوده اما در سال جاری با افت تولید در کرمان‌خودرو شاهد برتری مدیران‌خودرو و کسب رتبه سوم توسط این شرکت هستیم. مدیران‌خودرو در نیمه نخست سال جاری درمجموع 23,699 دستگاه محصولات چری را به تولید رسانده که نسبت به مدت مشابه سال پیش، افزایش قابل‌توجه 49درصدی را نشان می‌دهد که در بازار نسبتا راکد خودرو کشور عدد قابل‌توجهی است. البته بخشی از این افزایش را می‌توان به دلیل افت سال پیش مدیران‌خودرو دانست و امسال این شرکت توانسته تا حد زیادی افت سال پیش خود را جبران کند.

محور فعالیت‌های مدیران‌خودرو در نیمه نخست سال مدل جدید 110S است و این خودرو با تولید 8,166 دستگاه به‌تنهایی سهمی 34درصدی در تولیدات مدیران‌خودرو دارد. مدل 110S ارزان‌ترین خودرو مدیران‌خودرو و البته یکی از ارزان‌ترین خودروهای تولید شده در کشور است و همواره سهم بالایی در تولیدات مدیران‌خودرو داشته اما در سال گذشته و به دنبال تصمیم این شرکت برای جایگزینی مدل‌های پیشین با نمونه جدید شاهد افت تولید مدل‌های عادی این خودرو بودیم و به این ترتیب نه‌تنها سهم این خودرو از سبد محصولات مدیران‌خودرو کاهش یافت، بلکه افت تولید مدل 110 باعث افت سهم مدیران‌خودرو در بازار هم شد. مدل‌های جدید این خودرو هرچند شروعی آرام در بازار داشتند اما روند موفقیت‌های آنها به‌مرور آغاز شد و اکنون توانسته‌اند تا حد زیادی جایگاهی را که پیش از این مدل‌های 110 در بازار داشتند، کسب کنند. البته این خودرو با وجود قیمت پایین، هنوز نتوانسته جایگاه بالایی در بازار خودروهای ایران پیدا کند هرچند شرایط فروش مناسب مدیران‌خودرو کمک بزرگی برای پیشبرد طرح‌های فروش این شرکت است و به این ترتیب احتمالا در ادامه شاهد قدرت‌گیری آن خواهیم بود. مدیران‌خودرو در سال گذشته با همکاری چری چین طیف جدید از محصولات را با برند چری و به‌عنوان نمونه‌های لوکس‌تر از محصولات برند MVM روانه بازار کرد که هم‌اکنون شامل دو مدل تیگو5 و آریزو5 است. این خودروها هرچند قیمت‌های بالاتری نسبت به طیف محصولات مدیران‌خودرو دارند اما به نظر می‌رسد به دلیل امکانات بیشتر و طراحی قابل‌قبولشان از سوی بازار با استقبال مواجه شده‌اند به گونه‌ای که تیگو5 با تولید 5,566 دستگاه، دومین خودرو پرتیراژ مدیران‌خودرو است و اختلاف قابل‌توجهی با برخی مدل‌های ارزان‌قیمت‌تر این شرکت دارد. در رتبه سوم این جدول و البته با فاصله اندکی نسبت به تیگو5، مدل‌های هاچ‌بک و صندوق‌دار 315 قرار دارند که با تولید 5,389 دستگاه بالاتر از مدل 550 ایستاده است. البته مدل 315 هرچند جایگاه مناسبی در طیف محصولات مدیران‌خودرو دارد اما درمجموع شاهد افت تولید نسبت به مدت مشابه سال پیش است و این نمی‌تواند خبر خوبی برای مدیران‌خودرو باشد چراکه این خودرو تا پیش از این یکی از محصولات کلیدی مدیران‌خودرو بود و هرچند هنوز هم مدل‌های هاچ‌بک آن فروش خوبی دارد اما نمونه‌های صندوق‌دار آن افت شدیدی را تجربه کرده‌اند و این مسئله در آینده می‌تواند وضعیت این خودرو را متزلزل کند هرچند به نظر می‌رسد مدیران‌خودرو قصد دارد تا حدودی خریداران مدل‌های صندوق‌دار این خودرو را به سمت خرید مدل 550 سوق دهد.

کرمان‌خودرو
سال 1395 برای کرمان‌خودرویی‌ها سال خوبی نبود چراکه این شرکت با تولید 15,338 دستگاه انواع خودرو، کاهش 38درصدی را تجربه کرده است. وقتی این عدد را در مقابل رشد بیش از 16درصدی کل بازار قرار دهیم بیشتر می‌توان به وضعیت کرمان‌خودرو پی برد. این شرکت که تنوع مناسبی از محصولات برندهای لیفان و جک را تولید می‌کند، در سال‌های قبل به‌راحتی از سد مدیران‌خودرو عبور کرده بود و رتبه سوم بازار را در اختیار داشت اما مدتی است با مشکلاتی در زمینه تولید دست‌وپنجه نرم می‌کند و این مسئله باعث شده به رتبه چهارم سقوط کند.

مزیت بزرگ کرمان‌خودرو تنوع محصولات و البته حضورش در کلاس‌های مختلف است اما با این وجود شاهد افت تولید در این شرکت هستیم و این در حالی است که کرمان‌خودرویی‌ها محصولات جدیدی را نیز در این مدت عرضه کرده‌اند هرچند حضور در کلاس خودروهای زیر 30 میلیون تومان به‌شدت در این شرکت احساس می‌شود. محور فعالیت‌های کرمان‌خودرو در نیمه نخست سال مدل کراس‌اوور جک S5 است که با تولید 7,302 دستگاه در دو مدل دستی و اتوماتیک سهمی 47درصدی در سبد تولیدات کرمان‌خودرو دارد و البته توانسته رقیب سرسخت خود در مدیران‌خودرو، تیگو5 را با اختلاف قابل‌توجهی شکست دهد. کرمان‌خودرو عرضه مدل‌های اتوماتیک این خودرو را به‌تازگی آغاز کرده است و تقاضای بالای بازار برای این خودرو نشان از استقبال خریداران از آن دارد و احتمالا کرمان‌خودرویی‌ها می‌توانند با افزایش عرضه آن، رونق را به خطوط تولیدی خود بازگردانند هرچند بررسی شرایط فروش کرمان‌خودرو نشان می‌دهد فعلا برنامه‌ای برای عرضه این خودرو وجود ندارد و کرمان‌خودرویی‌ها روی تحویل خودروهای ثبت‌نام شده از قبل تمرکز کرده‌اند.
همان‌گونه که عنوان شد محور فعالیت‌های کرمان‌خودرو در شش‌ماهه نخست سال، خودروی جک S5 بوده به گونه‌ای که دومین خودرو در این جدول اختلافی در حدود 5 هزار دستگاه با این خودرو دارد ضمن آنکه رقابت سختی میان 3خودرو برای کسب این عنوان وجود داشته و همه آنها سطح تولیدی در محدوده 2 هزار دستگاه دارند. درنهایت در این رقابت و البته در شش‌ماهه نخست سال جک J5 با تولید 2,587 دستگاهی موفق به کسب عنوان دومین خودرو در سبد تولیدات کرمان‌خودرو شده است تا به این ترتیب محصولات برند جک با آمار تولید نزدیک به 10هزار دستگاه، بر لیفان با آمار تولید کمتر از 6 هزار دستگاه برتری یابند. لیفان 820 سومین خودرو در خانواده محصولات کرمان‌خودرو است و با تولید 2,099 دستگاه، با توجه به بازه قیمتی‌اش می‌توان آن را موفق دانست. این خودرو سدان برای حضور در بازه قیمتی 80 میلیون تومانی، به فضایی بزرگ، موتوری پرقدرت، ظاهر جذاب و البته آپشن‌های مناسب مجهز است و موج تقاضای اولیه برای آن نشان داد می‌تواند جزو گزینه‌های کرمان‌خودرو برای افزایش تولید باشد هرچند به نظر می‌رسد فعلا کرمانی‌ها برنامه‌ای برای فروش آن ندارند.