به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو» به نقل از دنیای اقتصاد، این اساس، تجاری‌سازان کشور در مجموع هفت هزار و 137 دستگاه انواع محصول شامل کامیون، کشنده، کامیونت، اتوبوس، مینی‌بوس و میدل باس را تا پایان مرداد امسال به تولید رسانده‌اند تا در مقایسه با پنج ماه ابتدایی سال گذشته، 3/ 9 درصد افزایش تیراژ را تجربه کنند. هرچند آمار پنج ماهه از افزایش تیراژ خودروهای تجاری حکایت دارد، با این حال پر واضح است که تجاری‌سازان همچنان زیر ظرفیت اسمی خود به تولید مشغول هستند. بنابر آمار انجمن خودروسازان ایران، در حال‌حاضر بیش از 10 شرکت تولیدکننده خودروهای تجاری در کشور وجود دارد و اتفاقا ظرفیت اسمی تولیدشان نیز نسبتا مناسب است، حال آنکه به‌نظر می‌رسد هیچ کدام مطابق با ظرفیت‌های موجود، تولید ندارند.

«کمبود نقدینگی»، «کاهش تقاضا» و البته «تحریم» از جمله دلایل اصلی تولید زیر ظرفیت تجاری‌سازان کشور به‌شمار می‌روند که اجازه نمی‌دهند تیراژ کامیون و اتوبوس و مینی‌بوس در حد قابل‌قبولی افزایش یابد. این در شرایطی است که طبق برنامه دولت، قرار است حدود 200 هزار دستگاه خودرو فرسوده سنگین ظرف سه سال اسقاط و جایگزین شود. این برنامه‌ریزی البته پیش از خروج آمریکایی‌ها از برجام و بازگشت تحریم‌های این کشور علیه خودروسازی ایران، انجام شد و دولت بنا داشت پای خودروسازان خارجی را به این ابرپروژه بکشاند. حالا اما بار پروژه اسقاط بر دوش شرکت‌های داخلی افتاده، هرچند البته به‌نظر می‌رسد اقداماتی در راستای استفاده از ظرفیت تجاری‌سازان چینی برای پیشبرد پروژه موردنظر، صورت گرفته است. آنچه مشخص است، ابرپروژه اسقاط با روند فعلی تولید تجاری‌سازان داخلی، متناسب با برنامه زمان‌بندی سه ساله پیش نخواهد رفت، چه آنکه اسقاط و جایگزینی حدود 200 هزار دستگاه خودرو فرسوده سنگین، تولیدی سالانه حداقل 66 هزار دستگاهی را می‌طلبد.

هرچه هست، فعلا تیراژ تجاری‌سازان با وجود افزایش در آمار پنج ماه، ارقام مناسب و امیدوارکننده‌ای را در راستای اجرای ابرپروژه اسقاط، به‌ثبت نرسانده است. طبق آمار، در بین تجاری‌سازان بزرگ، ایران‌خودرودیزل (واحد تجاری‌ساز ایران‌خودرو)، در بازه زمانی تحت بررسی، 52 دستگاه مینی‌بوس و میدل باس را به تولید رسانده و بنابراین در مقایسه با پنج ماه ابتدایی سال گذشته حدود 64 درصد کاهش تیراژ را ثبت کرده است. این شرکت اما تولید 10 دستگاهی گروه کامیون خود را در پنج ماه نخست سال گذشته، به 719 دستگاه طی مدت مشابه سال‌جاری رسانده است. ایران‌خودرودیزل پیش‌تر به تولید اتوبوس نیز مشغول و در پنج ماه ابتدایی سال گذشته 137 دستگاه از این محصول را تولید کرده بود، با این حال امسال ظاهرا اتوبوس را از سبد تولیدات خود کنار گذاشته است.

طبق آمار منتشره اما هر دو واحد تجاری‌ساز گروه خودروسازی سایپا شامل سایپادیزل و زامیاد توانسته‌اند تیراژ خود را در پنج ماه ابتدایی امسال و نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش دهند. بر این اساس، تولید گروه کامیون در زامیاد از 42 دستگاه به 167 دستگاه افزایش یافته و سایپادیزل هم توانسته تیراژ این محصول را با صعودی بیش از 89 درصد، به یک هزار و 752 دستگاه برساند. دیگر تجاری‌ساز کشور یعنی گروه بهمن آماری یک هزار و 958 دستگاهی را در تولید کامیون و کامیونت طی پنج ماه ابتدایی امسال از خود به‌جا گذاشته و بنابراین نسبت به مدت مشابه سال گذشته، حدود 8 درصد کاهش تیراژ داشته است. این شرکت همچنین تولید 167 دستگاه مینی‌بوس را تا پایان مرداد به ثبت رسانده تا نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهشی 6/ 11 درصدی را تجربه کند.

از گروه بهمن که بگذریم، عقاب‌افشان نیز در تولید اتوبوس با کاهش تولید مواجه شده است. این شرکت در پنج ماه ابتدایی امسال 348 دستگاه اتوبوس را به تولید رسانده و بنابراین در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، 6/ 25 درصد نزول کرده است. عقاب‌افشان مینی‌بوس را نیز در سبد محصولات خود جای داده و این در شرایطی است که آمار منتشره از کاهش تولید مینی‌بوس‌های این شرکت حکایت دارد. بر این اساس، تنها 23 دستگاه مینی‌بوس در عقاب‌افشان تا پایان مرداد امسال به تولید رسیده و با این حساب، تیراژ این محصول نسبت به بازه زمانی مشابه سال گذشته، حدود 26 درصد پایین آمده است.

در بین دیگر تجاری‌سازان، سروش دیزل‌مپنا نیز به‌عنوان یکی از تجاری‌سازان بخش خصوصی، تیراژ خود را در بخش مینی‌بوس، به 382 دستگاه تا پایان مرداد امسال رسانده است. با توجه به این آمار، این شرکت رشد تیراژی 396 درصدی را نسبت به پنج ماه ابتدایی سال گذشته به خود می‌بیند. گروه صنعتی ماموت هم که به‌عنوان شرکتی خصوصی مشغول به تولید است، افت تیراژ را به خود می‌بیند. این شرکت تا پایان مرداد امسال 658 دستگاه کامیون را تولید کرده تا نسبت به پنج ماه نخست سال گذشته حدود 50 درصد افت تولید را تجربه کند.

در لیست تجاری‌سازان کشور البته نام شرکت‌های دیگری نیز به‌چشم می‌آید که با تیراژ بسیار پایینی مشغول به فعالیت هستند. در این بین، کاریزان‌خودرو توانسته 314 دستگاه کامیون را در پنج ماه ابتدایی امسال به تولید برساند، که این آمار حکایت از کاهش حدودا 20 درصدی تیراژ این شرکت نسبت به مدت مشابه سال گذشته دارد. از آن‌سو اما پیشرودیزل آسیا توانسته با تولید 204 دستگاه مینی‌بوس و میدل‌باس، تیراژ این محصولات را 149 درصد افزایش دهد. دیگر تجاری‌سازان خصوصی شامل هوراند خودرو دیزل، آکیادویچ، آریادیزل، آذهایتکس و تیراژه‌دیزل تیراژهایی بسیار پایین را در بازه زمانی تحت بررسی به ثبت رسانده‌اند تا مشخص شود تولید آنها بسیار ضعیف و در خطر توقف است.

در نهایت اما آمارها از توقف تولید در یکی از تجاری‌سازان بخش خصوصی به نام یاوران خودرو شرق حکایت دارند، به نحوی که تا پایان مرداد امسال حتی یک دستگاه محصول نیز در این شرکت به تولید نرسیده است.