عصر خودرو- پذیرش بالای دانشجو در رشته مهندسی خودرو در حالی است که آنها از حداقل امکانات و تجهیزات آزمایشگاهی محروم هستند و فارغ‌التحصیلان این رشته صنعتی تنها از نظر تئوری، آموزه‌هایی فرا می‌گیرند و به‌طور عملی به‌عنوان یک پژوهشگر هیچگاه فعالیتی انجام نداده‌اند.
به گزار پایگاه خبری«عصرخودرو» به نقل از صمت، امیرحسن کاکایی، عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت درباره کاهش کیفیت رشته مهندسی خودرو در آموزش عالی گفت: متاسفانه در چند سال اخیر که ظرفیت آموزش عالی به شدت افزایش یافته کیفیت، روند نزولی پیدا کرده و تنها چند دانشگاه معتبر و خاص، داده‌ها و دانش خود را بروز می‌کنند و باقی نیاز به روزآمدی را احساس نمی‌کنند. وی افزود: حتی اگر بخواهیم روزآمد باشیم دانشجو کشش لازم را ندارد، در نتیجه از نظر ظرفیتی این کشش وجود ندارد تا برای تعداد زیادی، تولید کتاب داشته باشیم که در این شرایط چالش کتاب‌نویسی و کتابخوانی نیز پیش خواهد آمد. کاکایی گفت: از 8 سال گذشته با دیدگاه‌هایی که در منافع کلان کشور وجود داشته ظرفیت‌های دانشگاه به شدت افزایش یافته و صف کنکور از بین رفته اما متاسفانه در این سیاست، به موارد زیادی ازجمله بازار کار توجه نشده که این امر باعث به هم خوردن تعادل بین عرضه و تقاضا شده است. این استاد دانشگاه ادامه داد: بنابراین امروز شاهد خیل عظیم تحصیلکرده‌های بیکاری هستیم و از سوی دیگر از آنجا که تحصیلات با زحمت کمتری به‌دست می‌آمد و افراد با رتبه‌های پایین‌تری وارد این رشته می‌شدند، به دنبال آن نیز ارزش تحصیل افت کرد. کاکایی گفت: در گذشته دارنده مدرک معادل دارنده شغل محسوب می‌شد اما امروز این رابطه از بین رفته و در نتیجه انگیزه و تلاش برای افزایش کیفیت تحصیلات نیز به‌تدریج از بین رفته و این امر امروز در آموزش عالی به یک معضل تبدیل شده است و شاهد افراد بی‌انگیزه و ناتوان هستیم. این عضو هیات علمی دانشگاه به علت دیگری از ناکارآمدی رشته مهندسی خودرو اشاره کرد و گفت: آمارها نشان می‌دهد دانشجویان غیرمرتبط به این رشته وارد شده‌اند که یکی دیگر از علل افت کیفی این رشته در تحصیلات تکمیلی است. در این شرایط اتفاقی که رخ می‌دهد تنها دریافت مدرک است که این روند اصالت مدرک را زیر سوال می‌رود. بنابراین این موضوع روی دانشجو و کیفیت تدریس استاد تاثیر خواهد گذاشت. وی در ادامه به نبود آزمایشگاه‌های لازم این رشته در دانشگاه‌ها اشاره کرد و گفت: رشته‌های فنی نیاز به آزمایشگاه دارد که متاسفانه در این امر سرمایه‌گذاری لازم انجام نشده و حتی رشته‌های مجازی یا پیام نور نیز برای این رشته ترتیب داده شده، در صورتی که قرار نبود این نوع دانشگاه‌ها رشته‌های مهندسی و فنی داشته باشند. کاکایی گفت: بنابراین شاهد نخواهیم بود که با تعداد دانشجویان فعلی کتاب‌های این رشته رشد داشته و حتی تیراژ کتاب‌های علمی به 200 نسخه رسیده باشد. وی تصریح کرد: نتیجه این شده که فارغ‌التحصیلان این رشته دارای کمترین توانمندی‌های علمی و مهارت‌های لازم هستند. کاکایی راهکار این معضل را تناسب بین نیاز بازار کار و جذب دانشجو دانست و گفت: ظرفیت و سرمایه‌گذاری در رشته‌ها باید با توجه به نیاز بازار کار باشد و در ادامه این سیاست مفاد درسی نیز متناسب با آن تغییر کند. این عضو هیات علمی دانشگاه در پایان سخنان خود به تلاش دولت برای برون‌رفت از این چالش اشاره کرد و گفت: درحال‌حاضر دولت با برنامه‌هایی که در مسائل کارآفرینی و تغییرات محتوای درسی دارد، به دنبال حل این مشکلات است اما با مقاومت زیاد دانشگاه و دانشگاهیان روبه‌رو است و کار کند پیش می‌رود اما زمان زود از دست می‌رود.
از بین رفتن جذابیت مهندسی خودرو
مهدی صادق‌کاظمی، فعال صنعت خودرو و قطعه که پیشینه تدریس در این رشته را در کارنامه کاری خود دارد نیز در ادامه در تشریح دلایل افت کیفی رشته مهندسی خودرو گفت: تا سال 87 بیشتر خروجی‌های این رشته جذب شرکتهای ایران‌خودرو یا سایپا می‌شدند. اما در ادامه این دو شرکت بحث بورسیه را حذف کردند در حالی که جذب دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد توسط دانشگاههای معتبر همچنان ادامه یافت. وی ادامه داد: در نتیجه این امر، منجر به بازخوردی منفی در بازار کار شد که یکی از دلایل استقبال نکردن دانشجویان به رشته مهندسی خودرو، شاید به این مسئله برگردد. او افزود: فارغ‌التحصیلانی که جذب صنعت خودرو شدند به تصورات خود در این صنعت نرسیدند و انتظارات آنها از محیط کار، با آنچه در دانشگاه آموخته بودند، متفاوت بود که البته این موضوع برای همه رشته‌های مهندسی قابل‌پیش‌بینی است. در نتیجه به مرور دانشجویان ترجیح دادند یک رشته جنرال مکانیک بخوانند که برای جذب بازار کار و نیز ادامه تحصیل فضای بیشتری برای مانور داشته باشند. این فعال صنعت خودرو در ادامه به سنخیت نداشتن کلاس درس و محیط صنعت و کار اشاره کرد و گفت: سنخیت مناسبی بین آنچه در کلاس درس و محیط صنعت وجود دارد، نیست و ممکن است دانشجو تمام ریزه‌کاری‌های سیستم‌های خودرویی را فراتر از آن چیزی که در صنعت ما در حال جریان است، بیاموزد اما این تنها به شکل تئوری است و برای تبدیل شدن به دانش فنی نیازمند تقویت جنبه عملی و کاربردی مربوط به آن است. کاظمی گفت: دانشجویان مهندسی خودرو برای مقطع کارشناسی ارشد نیاز به آزمایشگاه و تجهیزات بسیار پیشرفتهای دارند تا بتوانند به شکل عملی پروژه انجام دهند که در صورت فراهم نبودن این امکانات دانشجو تنها سواد کاغذی کسب میکند. وی افزود: در نتیجه دانشجویی که از دانشگاه فارغ‌التحصیل می‌شود از نظر تئوری، آموزه‌هایی را فرا می‌گیرد که فعالیت عملی در راستای آن به عنوان یک پژوهشگر انجام نداده است. رفع این مانع نیازمند تجهیز دانشگاه‌ها به امکانات موردنیاز صنعت خودرو است که یکی از راهکارهای آن مشارکت بیش از پیش صنعت خودرو با دانشگاه‌ها است. این فعال قطعه‌ساز گفت: به نظر می‌رسد مهمترین دلیلی که باعث شده جذابیت این رشته در ایران کاهش یابد، نبود تجهیزات است. مهندسی خودرو یکی از جذاب‌ترین زیرشاخه‌های مهندسی مکانیک است و به‌دلیل گستره وسیعی از دانش مهندسی موردنیاز شامل طراحی بدنه، شاسی، قوای محرکه و... از ظرفیت بالایی برای جذب دانشجو برخوردار است. کاظمی در نهایت گفت: صنعت خودرو در حال تجربه افق‌های جدیدی است و یکی از معیارهای پیشرفته بودن کشورها از نظر حمل‌ونقل، انرژی و محیط‌زیست، داشتن صنعت خودروی پویا و پیرو دانش فنی روز دنیا است که این موضوع علاوه بر ایجاد رابطه فنی با خودروسازان پیشرو، مستلزم تقویت مراکز علمی و پژوهشی کشور در این رشته استراتژیک است.
