مهمترین خبر جلسه معاون اول رییس جمهور با خودروسازان اعلام شکل گیری کنسرسیوم بخش خصوصی قطعا برای خرید سهام تودلی ایران خودرو یا سایپا و یا شاید هر دو است. بمب خبری آخرین روز آخرین سال قرن برای جاده مخصوص نشینان شکل گیری این کنسرسیوم بزرگ است. ماموت که پیش قراول این کنسرسیوم خواهد بود گروه صنعتی گلرنگ، گروه میهن و نیز گروه زرماکارون را در کنار خود خواهد داشت. فروش سالانه این کنسرسیوم قطعا در سال بیش از چند  میلیارد دلار و اشتغال فعلی این تیم بیش از هشتاد هزار نفر است. وجه مشترک این کنسرسیوم آن است که سه عضو دیگر این کنسرسیوم مشتریان گروه ماموت در سالیان گذشته بوده اند و مالک میهن به طور مشخص از نزدیکترین شرکای تجاری خانواده فردوس است. به جز زرماکارون که تاریخچه ای از او به جهت علاقمندی حضور در صنعت خودرو در دسترس نیست گروه صنعتی گلرنگ شیفته این صنعت است و مالک میهن سایپای خمین را خرید و بعد ها به گروه آرین واگذار کرد. گروه گلرنگ تا کنون تلاش های بسیاری برای حضور در این صنعت داشته که  جدی ترین آن نمایندگی واردات هوندا ژاپن در سال های دهه نود شمسی بوده است.

شاید برای بسیاری این سوال پیش بیاید که چرا گروه های غیر خودرویی علاقمند به حضور در صنعت خودرو هستند. واقعیت این است که گروه هایی مثل میهن و زرماکارون در سقف ممکن توسعه ای خود در بازار ایران هستند و توسعه بیش از این آنان فقط در بازارهای صادراتی ممکن است که آن هم بدون استراتژی های سیاسی حاکمیتی و گشایش های بین المللی نامحدود ممکن نیست. سرمایه گذاری تولید و عرضه بیشتر محصولاتشان در بازارهای جهانی نیازمند حضور سیاسی قدرتمند کشور در کنش های بین المللی است وگرنه این گروه های بزرگ صنعتی مجبورند برای توسعه فقط به فکر حضور در صنایع دیگر کشور باشند که عمدتا صنایع پتروشیمی را انتخاب می کنند که محصولاتش مشتریان بین المللی دارد و خیلی درگیر مسائل برندی در حوزه تجارت بین المللی نیست. خودروسازی اما به دلیل ماهیت قدرتمند اجتماعی همواره مورد علاقه سرمایه داران بین المللی است ‌و در بسیاری از کشورها این مساله معمول است که صاحبان سرمایه در حرف مختلف گوشه چشمی به این صنعت دارند.

حضور کنسرسیوم زمگم (زر، میهن ،گلرنگ ،ماموت) در خصوصی سازی صنعت خودرو با چالش های بسیاری همراه خواهد بود. طی ماه های گذشته تحرکات زیادی توسط یکی از اعضای این کنسرسیوم برای برقراری ارتباط حسنه با یکی از شرکای بزرگ اروپایی صورت پذیرفت. این نشست ها که همواره زیر ذره بین رسانه ها است نوید دهنده چرخش شرکای سنتی جاده مخصوص نشینان است که از روند همکاری با شرکای دولتی خود اصلا راضی نیستند. اما مهمترین چالش، تجربه سخت همکاری تیمی است که سابقه فعالیت کنسرسیومی توسط بخش خصوصی در ایران نمونه چندانی ندارد. مساله مهم دیگر چالش های پیچیده این صنعت در حوزه تامین است. اگر این کنسرسیوم با خرید سهام تودلی در یکی از دو شرکت صاحب کرسی های مدیریتی شود که این شانس فقط در گروه سایپا وجود دارد آن وقت چالش تامین قطعات، اساسی ترین معضل مالکین جدید خواهد بود به ویژه آنکه اگر در رقابت با کنسرسیوم قطعه سازان برنده این بازی شوند.

این کنسرسیوم بزرگ بخش خصوصی که قطعا با اجازه حاکمیتی وارد بازی صنعت خودرو ایران شده است بدون شک منشا شکل گیری کنسرسیوم های دیگری چه در حوزه صنعت خودرو و چه در روند خصوصی سازی سایر بنگاه های دولتی ایران خواهد شد. اینکه چرا گلرنگ و یا هر کدام از دیگر اعضای این کنسرسیوم به تنهایی وارد این بازی نمی شوند قطعا پاسخ این است که جامعه آمادگی ذهنی چنین اتفاقی را ندارد و حاکمیت نیز چنین تصمیمی تا امروز نداشته و شاید دقیقا در این باره برعکس عمل کرده است. موارد متعددی از این ادعا را در صحنه سیاسی اجتماعی حال حاضر کشور تجربه کرده ایم. نکته مهم دیگر در خصوص حضور کنسرسیوم زمگم تحریک فعالان صنعت قطعه سازی ایران است که چرا باید ماحصل سی سال تلاش و سرمایه گذاری آنان و تحمل فشارهای مختلف به دست صاحبان صنایع دیگر  قرار بگیرد. این مساله شانس آشتی بین رقبای سنتی جاده مخصوص نشینان یا شراکت معروف برادران حجتی به جز ایرج که در وصف نبرد کروز و بقیه رقبا گفته می شود را بالا خواهد برد. نکته مهم دیگر این است که شکل گیری این کنسرسیوم تابوی توسعه بخش خصوصی و حضور مشارکتی آنان در توسعه خصوصی سازی عقب افتاده ارکان مختلف صنعتی، مالی و اقتصادی کشور را از بین خواهد برد و در اولین سال قرن جدید می توانیم شاهد شکل گیری چندین کنسرسیوم قدرتمند بخش خصوصی از صنایع مختلف برای کمک به حاکمیت در اصلاح امور صنعتی و اقتصادی باشیم.

اینکه در اولین سال قرن جدید و در آغاز دور دوم انقلاب شاهد اتفاقاتی عظیم در صحنه آرایی صنعتی و اقتصادی کشور باشیم بسیار عقلانی و منطقی است و در این بین البته هنوز صدایی  شنیده می شود که می گوید آیا دارایی های مصادره شده اصالتا به کسی وفا خواهد کرد؟!

* امیرحسین برخورداری