به گزارش پایگاه خبری «عصرخودرو» به نقل از میهن صنعت، سال گذشته و امسال شاهد مقطعی عجیب برای صنعت خودرو بودیم و چالش های ناشی از تحریم های ظالمانه و قوانین بی ثبات داخلی، باعث شد تا شرکت های واردکننده خودرو در کسب و کار خود متحمل ضرر شوند. قوانینی که با مفهوم زیبای حمایت از تولید ملی وضع می گردد ولی در واقع تاثیری معکوس بر روی روند پیشرفت تکنولوژی تولیدات داخلی دارد. شاید اغلب افرادی که دوران تحصیلات آکادمیک را طی کرده و تنها دروس ابتدایی اقتصاد را گذرانده باشند بخوبی می دانند که مفهوم واژه انحصار چه مزایا و معایبی به همراه دارد. انحصاری بودن تولید، بازار تقاضا را صرفا به سوی بعضی از بنگاه های اقتصادی سوق می دهد اما در سالهای اخیر و با روند پیشرفت علم، ثابت شده است که انحصار باعث تضمین فروش در کوتاه مدت شده و در نهایت بنگاه های اقتصادی را از میل به پیشرفت و رقابت پذیری باز می دارد؛ تاثیری که با خیال راحت از فروش محصولات در ذهن صاحبان بنگاه های انحصاری شکل گرفته و در میان مدت تاثیرات مخربی به جای خواهد گذاشت.

مطالعه روند پیشرفت کشورهایی که تا چند دهه گذشته در دنیای تولید خودرو مطرح نبودند،ولی با پیگیری یک رویکرد جهانی موفق شدند تا بعنوان بازیگران تاثیرگذار در دنیای خودرو مطرح شوند، نکات فراوانی دارد که می تواند چراغ راهی برای پیشرفت در این حوزه تلقی گردد. نام های همچون کیا و هیوندای کره جنوبی را می توان نمونه های جالب در این پیشرفت مستمر بشمار آورد. برندهایی که یک باور جهانی را پذیرفته اند و با همکاری با غول های خودرو سازی و استفاده از تجربیات آنها موفقیت های چشمگیری را تجربه کرده و بعنوان برندهای جهانی مطرح شده اند. امروزه شاهد همکاری برندهای بعضا رقیب در تولید یک پیشرانه خاص و یا یک مدل هستیم. چشم اندازی که کل صنعت خودرو جهان را به جلو هدایت می کند و فارغ از هر نگاه سیاسی یا باور دینی، باعث می گردد تا تکنولوژی پیشرفت کرده و در خدمت مردم جهان قرار گیرد. دیر زمانی است که دیوار کشیدن به دور مرزها و انحصار طلبی جای خود را با همکاری و تعامل سازنده عوض کرده است. بیشتر شرکت های آسیایی در سال های اخیر بقدری پیشرفت کرده اند که خودروهای خود را به کشورهای صاحب نام اروپا و امریکا صادر می کنند. بی شک همین توسعه برندهای بزرگ در یک کشور باعث تقویت بنیه کشور و رونق اقتصادی می گردد. کشورهای صاحب نامی همچون آلمان به صنعت خودرو بعنوان یکی از زیرساخت های اقتصادی خود می نگرد و همین تکامل برندها را بوضوح در بحران اقتصادی اروپا شاهد بودیم. زمانی که بسیاری از کشورها دچار مشکلات فراوان اقتصادی شده بودند، اما کشور آلمان بواسطه صنایع سودآوری همچون خودروسازی، کمترین مشکلات اقتصادی را متحمل شد. صنعت خودرو بعنوان یکی از صنایع مهم در اقتصاد کشورها، تنها با حمایت دولت ها می تواند رشد کرده و به بلوغ برسد؛ اما وقتی بحث حمایت از صنعت خودرو به میان می آید شاید ساده ترین راهکار ممکن جلوگیری از واردات خودرو و حمایت بی چون و چرا از تولید ملی است. تولید ملی که در سالهای اخیر روندی مایوس کننده را طی کرده و چهار دهه گذشته ثابت کرد که بدون توجه به روند پیشرفت تکنولوژی جهانی نمی توان به موفقیت رسید و نیاز مصرف کنندگان را جامه عمل پوشاند. پیشتر مطرح شده بود که تنها شرکت هایی می توانند واردات انجام دهند که برنامه تولید در کشور را داشته باشند. اما سئوال اصلی اینجاست که برندهای معتبر جهان چه پیش فرض هایی برای برنامه ریزی جهت تولید در کشور دیگر انتظار دارند ؟ آیا در کشوری که دولت بعنوان رقیب بخش خصوصی فعالیت می کند می توان تصوری از موفقیت داشت ؟ و آیا شرطی کردن برندهای معتبر خودرویی به داشتن تولید، تا چه میزان منطقی است و آیا منجر به انتقال تکنولوژی می گردد ؟

پاسخ این سئوالات بوضوح روشن است و تجربیات سالهای اخیر بخوبی نشان داده است که تصمیم های اتخاذ شده تاکنون تاثیری عملی بر پیکر این صنعت مهم نداشته است و تنها سرعت پیشرفت را در این حوزه کندتر ساخته است. شاید یکی از عواملی که باعث شده تا تولید ملی در حوزه خودرو هیچگاه آنگونه که باید رشد نکند را ضعف مدیریت و پیروی از سیستم مدیرت دولتی دانست. به اعتقاد بیشتر اساتید مدیریت، سازمانهایی که بصورت دولتی اداره می گردند و دستاوردهای بنگاه اقتصادی به دستاوردها و مسائل انگیزیشی مدیران و کارکنان آن بنگاه وابستگی ندارد، به ندرت می توانند موفقیت چشمگیری را تجربه کنند؛ زیرا این عطش به پیشرفت در تمام پیکره یک سازمان است که می تواند نیروی محرکه پیشرفت قرار گیرد. عطشی که در برندهایی مانند کیا و هیوندای کره جنوبی شاهد بودیم که باعث شد تا مراکز تحقیق و توسعه در کشورهای پیشرفته دایر کرده و با استفاده از متخصصان جهانی، استراتژی های طراحی و تولید خود را منطبق بر تکنولوژی روز دنیا بنا کرده و حتی چشم انداز آینده را نیز متصور شوند.

سالها پیش نوآوری های تویوتا بعنوان یکی از شرکت های پیشرو و مبتکر تولید خودرو جهان باعث شد تا مفاهیمی همچون تولید به هنگام (JIT) وارد دروس مدیریتی دانشگاه ها گردد و شرکت های امریکایی و اروپایی را وادار سازد تا به سخت کوشی و خلاقیت های تویوتا احترام بگذارند و امروزه شاهد صادرات تویوتا به بیشتر کشورها هستیم. فاصله تکنولوژی با کشورهای پیشرفته را نمی توان با تصمیم هایی همچون ممنوعیت واردات و انحصاری سازی بازار پیمود. طبعا راهکارهای بهتری وجود دارد که البته نیازمند مدیریت تخصصی و نگاه بی طرف به مقوله پیشرفت اقتصادی دارد.

البته زمانی که بحث تعامل و یادگیری از نمونه های جهانی به میان می آید، نکته ای که حائز اهمیت است این است که روند پیشرفت چه برندی را مطالعه می کنیم و یا صنایع داخلی را به چه نام های و تاریخچه های گره می زنیم. بی شک برندهای چینی که در یک دهه گذشته ثابت کرده اند که در مقابل یادگیری مقاومتی ندارند و دریچه های همکاری و یادگیری از برندهای سرشناس جهان همچون بنز، ولوو و … باز گذاشته اند؛ را نمی توان بعنوان الگوی اصلی در نظر گرفت و شرکای اصلی تجاری برندهای داخلی بشمار آورد بخصوص زمانیکه برندهای مادر وجود دارند می توان علوم روز جهان از مبداء اصلی آن دریافت کرد و نه با واسطه. بدون تردید می توان پیش بینی کرد که آینده خودروسازی جهان متعلق به برندهایی است که خلاقیت مستمر را بعنوان اصلی ترین اولویت خود باور کرده اند و در مقابل یادگیری و تعامل مقاومت نمی کنند.

قوانین و دستورالعمل های دولتی اگر با نگاهی جهانی همسو شده و اگر با اعظم راسخی برای اجرای آن همراه شود؛ می تواند به برندهای داخلی کمک کند تا نه صرفا فروش خود را در کوتاه مدت تضمین نمایند بلکه از این فرصت برای به روز رسانی و پیشرفت در طراحی، ساخت، قطعات و خدمات استفاده نمایند و تولیداتی در خور ملت شریف ایران فرام آورند. حمایت از تولید ملی خواست قلبی همه ایرانیان است ولی این امر با انحصاری کردن بازار و گرفتن حق انتخاب از مردم محقق نخواهد شد و در بلندمدت آسیب ها و عقب ماندگی های جبران ناپذیری بر بدنه صنعت خودرو وارد خواهد آورد.

مطالبه ای که مصرف کنندگان بعد از بسته شدن سایت ثبت سفارش داشتند این بود که در صورت عدم استفاده خودروهای برندهای معتبر و مطمئن جهانی، چه خودروی داخلی را با همان ویژگی ها می توان یافت ؟ خودروسازان داخلی بایستی به این مطالبه به حق مصرف کننده فکر کرده و جوابی قانع کننده برای آن داشته باشند تا بتوانند بقای خود را در آینده صنعت خودرو تضمین نمایند.

کشورهایی که در حوزه تولید خودرو دارای نام درخشانی هستند نیز حمایت از تولید ملی خود را با مفهوم انحصار پاسخ نداده و با خلاقیت های دیگری همچون افزایش توان تولید داخلی و رقابتی کردن تولیدات خود و همچنین تسهیلات بهتر قیمتی و خدماتی، توانسته اند بازار اصلی هدف خود را قانع به خرید خودروهای داخلی نمایند. خودروهای شرکت هایی همچون نیسان، تویوتا، هیوندای، کیا و … را می توان در خیابان های تمام کشورهای دنیا مشاهده کرد و این نشان از این نکته دارد که زمانی که استانداردهای جهانی خودرو را کسب کنید، قادر هستید تا آزادانه در جهان فعالیت کنید.

نویسنده: مرتضی پورحسین، کارشناس صنعت خودرو